သုစရိုက္တရား (၁၀)ပါး Ten Wholesome Behaviors

ကာယကံ = ကိုယ္လက္ လႈပ္ရွားမႈ ကာယဝိညတ္ျဖင့္ အမ်ားအားျဖင့္ ျပဳလုပ္ေသာ အမႈ၊

ဝစီကံ = ႏႈတ္အမႈအရာ ဝစီဝိညတ္ျဖင့္ အမ်ားအားျဖင့္ ျပဳေသာအမႈ၊

မေနာကံ = စိတ္ကူးႀကံစည္၍ ျပဳလုပ္အပ္ေသာ အမႈ

သုစရိုက္ ၁၀ ပါး

အျပစ္ရွိဘဲ ေကာင္းက်ိဳးေပးတတ္ေသာ ကံကို ကုသိုလ္ကံဟု ေခၚ၏ ျမင့္ျမတ္ေသာ အမူအက်င့္ ျဖစ္သည့္အတြက္ သုုစရိုက္ဟုလည္း ေခၚ၏။

ကာယကံ ၃-ပါး၊ ဝစီကံ ၄-ပါး၊ မေနာကံ ၃-ပါးဟူ၍ သုစရိုက္ ၁၀-ပါးရွိ၏။

(၁) ကာယကံ ၃-ပါး

(၁) ပါဏာတိပါတ ၀ိရတီ= သတၱဝါတို႔ကို ေသေစလိုေသာ ေစတနာျဖင့္ သတ္ျဖတ္ျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္မႈ။

(၂)အဒိႏၷာဒါန ၀ိရတီ= သူတစ္ပါးတို႔၏ ဥစၥာကို ခိုးဝွက္တိုက္ခိုက္လွည့္ပတ္ယူျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္မႈ။

(၃) ကာေမသုမိစၧာစာရ ၀ိရတီ= ကာမဂုဏ္တို႔၌ ကဲ့ရဲ့ထိုက္စြာ ယုတ္ယုတ္မာမာက်င့္ျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္မႈ။

၂။ ဝစီကံ ၄ ပါး

(၄) မုသာဝါဒ ၀ိရတီ= မဟုတ္မမွန္ လိမ္လည္၍ ေျပာဆို္ျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္မႈ။

(၅) ပိသုဏဝါစာ ၀ိရတီ= ေခ်ာပစ္ကုန္းတိုက္ေသာ စကားကိုေျပာဆို္ျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္မႈ။

(၆)ဖရုသဝါစာ ၀ိရတီ= ၾကမ္းတမ္းယုတ္မာေသာ စကားကိုေျပာဆိုျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္မႈ။

(၇)သမၹပၸလာပ = ပိန္ဖ်င္းေသာစကား အတင္းအဖ်င္းစကားကို ေျပာဆိုျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္မႈ။

၃။ မေနာကံ ၃-ပါး

(၈) အနဘိဇၩာ = သူတစ္ပါး၏ ဥစၥာကို မတရားယူရန္ ႀကံစည္္ျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္မႈ။

(၉) အဗ်ာပါဒ = သူတစ္ပါး၏ အသက္ႏွင့္ စည္းစိမ္ ပ်က္စီးရန္ ႀကံစည္္ျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္မႈ။

(၁၀) သမၼာဒိ႒ိ = ကံ-ကံ၏ အက်ိဳးကို ယံုၾကည္၍ မွန္ကန္စြာ ယံုၾကည္မႈ။

ဒုစရိုက္ လြန္က်ဴးေသာ စိတ္မ်ား

(၁) ပါဏာတိပါတ၊ ဖရုသဝါစာ ႏွင့္ ဗ်ာပါဒတို႔ကို ေဒါသမူစိတ္ျဖင့္ က်ဴးလြန္ၾကကုန္၏။

(၂) ကာေမသုမိစၧာစာရ၊ အဘိဇၩာႏွင့္ မိစၧာဒိ႒ိတို႔ကို ေလာဘမူစိတ္ျဖင့္ က်ဴးလြန္ၾကကုန္၏။

(၃) အဒိႏၷာဒါန၊ မုသာဝါဒ၊ ပိသုဏဝါစာႏွင့္ သမၹပၸလာပ တို႔ကို ေလာဘမူစိတ္+ေဒါသမူစိတ္ ၂-ပါးတို႔ျဖင့္ က်ဴးလြန္ၾကကုန္၏။

ဥပမာ - မိမိႏွင့္ သားမယားတို႔၏ ငတ္မြတ္မႈကို ေျဖရွင္းရန္အလို႔ငွာ သူတစ္ပါးပစၥည္းကို ခိုးယူျခင္းသည္ ေလာဘမူစိတ္ျဖင့္ အဒိႏၷာဒါနကံကို က်ဴးလြန္ျခင္းျဖစ္၏။ မခံခ်င္စိတ္၊ ရန္ၿငိဳးစိတ္ျဖင့္ သူတစ္ပါး ပ်က္စီးေၾကာင္းကို ရည္ရြယ္၍ သူ႔ဥစၥာကို ခိုးဝွက္ လုယူျခင္းသည္ ေဒါသမူစိတ္ျဖင့္ အဒိႏၷာဒါနကံကို က်ဴးလြန္ျခင္း ျဖစ္၏။

မွတ္ခ်က္။ ။ အေကာင္းအဆိုးရည္ရြယ္ခ်က္(ေစတနာ) တစ္ခုခုျဖင့္ တက္ၾကြထက္သန္ေသာစိတ္ဦးေဆာင္လ်က္ လုပ္သည့္အလုပ္သည္ ကံေျမာက္၏။ အေကာင္းအဆိုး ေစတနာမပါဘဲ မသိသာ မထင္ရွားေသာ သာမန္စိတ္ျဖင့္ ျပဳလုပ္ေသာ အလုပ္သည္ ကံေျမာက္ေခ်။ ကမၼ ဟူေသာပါဠိမွဆင္းသက္လာေသာ "ကံ"သည္ "အလုပ္" ကိုလည္း ေခၚ၏။ "ေစတနာ"ကိုလည္း "ကံ" ဟုေခၚ၏။

သုစရိုက္(၁၀)ပါးဆိုတာကေတာ့ ဒုစရိုက္(၁၀)ပါးကို ေရွာင္ၾကည္လိုက္ျခင္းျဖင့္ ရတဲ့ ကုသိုလ္အက်ိဳးပါပဲ။

Ten Wholesome Behaviors

su - wholesome + carita - behaviors = sucarita - wholesome behaviors

== Three Wholesome Behaviors Committed by Bodily Action ( Sucarita Kāya-kamma )
1. pāṇātipāta viratī - abstaining from killing another living being.
2. adinnādana viratī - abstaining from stealing, taking someone else's belongings without their permission.

3. kāmesu micchācāra viratī - abstaining from sexual misconduct, engaging unabashedly in sexual relations to the point of being blameworthy.

== Four Wholesome Behaviors Committed by Verbal Action ( Sucarita Vacī-kamma )

4. musāvāda viratī - abstaining from speaking lies, saying what is not true.
5. pisuṇavācā viratī - abstaining from slandering (saying words that will divide two people who love each other and/or influence one or the other to get them to like you better than they like each other).
6. pharusavācā viratī - abstaining from speaking harshly or swearing.
7. samphappalāpa viratī - abstaining from talking frivolously or vainly (speaking words that have neither essence nor underlying deep meanings that are true and correct).

Three Wholesome Behaviors Committed by Mental Action (Sucarita Mano-kamma)

8. anabhijjhā - not becoming covetousness, jealousy, thinking that it would be great to have something that belongs to someone else and scheming to get it in an unwholesome manner.
9. abyāpāda - not harboring ill will, thinking that it would be great if someone died, became injured or destroyed.
10. sammādiṭṭhi - right view (believing in Kamma and its results, i.e. that wholesome deeds cause wholesome results and unwholesome deeds cause unwholesome results.)