ဖ်က္စု နွစ္ဆယ္

၁။ ေစတီမွန္းထား၊ ၿမတ္ဘုရား၊ တည္ထားေကာင္းလ်က္၊ ေညာင္ပင္ဖ်က္သည္။
   ၂။ ၿမစ္မေရနက္၊ ေသာင္ၿပင္ဖ်က္သည္။
   ၃။ မင္းေကာင္းပါလ်က္၊ မင္းေၿမွာင္ဖ်က္သည္၊
   ၄။ လက္စံုစား၊ မယားေကာင္လ်က္၊ အေၿမွာင္ဖ်က္သည္။
   ၅။ ေမာင္းသြင္းခူနင္း၊ ေရလွ်င္သြင္း၊ ပ်ိဳးခင္းေကာင္းလ်က္၊ ေၿမွာင္ေတာင္ဖ်က္သည္။
   ၆။ လက္ဆက္တံကူ၊ ေလွမူခိုင္လ်က္၊ စီးပိုးဖ်က္သည္။
   ၇။ လက္တီးၾကမ္းၿပင္၊ ဆင္ဝင္ေကာင္းလ်က္၊ ဝဲလင္းဖ်က္သည္။
   ၈။ ကၠ ုတၳိယမူ၊ ရူပါေကာင္းလ်က္၊ ဆံထံုးဖ်က္သည္။
   ၉။ ဓမၼသတ္တရား၊ ရွိပါၿငားလည္း၊ တိမ္းပါးငဲ့ကြက္၊ လက္ေဆာင္ဖ်က္သည္၊
၁၀။  ရဟန္းတရား၊ က်င့္ပါမ်ားလ်က္၊ အစားဖ်က္သည္။
၁၁။ သီလငါးပါး၊ က်င့္သူအားကို၊ စီးပြားမရက္၊ ေလာဘဖ်က္သည္။

နိဗၺာန္၏ ဂုဏ္ပုဒ္မ်ား

၁။ မာန္မယစ္ရာ နိဗၺာန္။ (မဒနိမၼဒေနာ)
၂။ တဏွာမြတ္သိပ္ျခင္းကို ပယ္ေျဖာက္ရာ နိဗၺာန္။ (ပိပါသ၀ိနေယာ)
၃။ ကာမဂုဏ္ အာလယကို အႂကြင္းမဲ့ခြာရာ နိဗၺာန္။ (အာလယသမုဂၣါေဋာ)
၄။ ၀ဋ္သံုးပါးမွ ကင္းျပတ္ရာ နိဗၺာန္။ (၀႗ဳပေစၦေဒါ)
၅။ တဏွာကုန္ၿငိမ္းရာ နိဗၺာန္။ (တဏွာကၡေယာ)
၆။ ရာဂကင္းလြတ္ရာ နိဗၺာန္။ (၀ိရာေဂါ)
၇။ တဏွာ၏ခ်ဳပ္ရာ နိဗၺာန္။ (နိေယာေဓာ)
၈။ အျမဲခိုင္ခန္႔ေသာ နိဗၺာန္။ (ဓု၀ံ)
၉။ အိုျခင္းမရွိေသာ နိဗၺာန္။ (အဇရံ)
၁၀။ သံသရာခ်ဲ႕တတ္ေသာ တရားမရွိေသာ နိဗၺာန္။ (နိပၸပဥၥံ)
၁၁။ မေဖာက္မျပန္ မွန္ကန္ေသာ နိဗၺာန္။ (သစၥံ)
၁၂။ သံသရာ၏ ဟိုမွာဘက္ကမ္းျဖစ္ေသာ နိဗၺာန္။ (ပါရံ)

သရဏဂုံတည္ၿခင္း အက်ဳိး

ဘုရား တရား သံဃာ ရတနာသုံးပါးကို ယုံၾကည္ဆည္းကပ္ၿခင္းသည္ သရဏဂုံတည္ၿခင္း ၿဖစ္ပါသည္ ။
သရဏဂုံတည္ၿခင္း အက်ဳိး (၅) မ်ဳိးရွိပါတယ္

(၁) ဘယ - ေဘးရန္ကင္းရွင္း ေစပါသည္ ။
(၂) သႏၱာသ - ေၾကာက္ရြံမႈ ပူေလာင္မႈ မွန္သမွ်ကုိ ေပ်ာက္ကင္းေစပါသည္ ။
(၃) ဒုကၡ - ကိုယ္ဆင္းရဲၿခင္း စိတ္ဆင္းရဲၿခင္းကုိလည္း ေပ်ာက္ကင္းေစပါသည္ ။
(၄) ဒုဂတိ - အပါယ္ေလးဘုံ က်ေရာက္မည္႔ ေဘးကိုလည္း ပယ္ေပ်ာက္ေစပါသည္ ။
(၅) ပရိကိေလသ - မိမိစိတ္၏ ညစ္ႏြမ္းမႈ မွန္သမွ်ေတြကိုလည္း ပယ္ေပ်ာက္ေစပါသည္ ။


သရဏဂုံ ေဆာက္တည္ရၿခင္းအေၾကာင္း ကေတာ႔ ေလးမ်ဳိးရွိပါတယ္

(၁) မိမိကုိယ္တုိင္ ယုံၾကည္မႈ မရွိပဲ အမ်ဳိး အမွတ္ၿဖင္႔ ကုိးကြယ္ၿခင္္းဟာ သရဏဂုံမေၿမာက္ပါ ။
(၂) ေဘးအႏၱရာယ္ကို ေၾကာက္ေသာအားၿဖင္႔ ကိုးကြယ္ၿခင္းဟာ သရဏဂုံမေၿမာက္ပါ ။
(၃) လာဘ္ လာဘ ကုိုေမွ်ာ္ကုိးၿပီး ကုိးကြယ္ၿခင္းဟာလည္း သရဏဂုံမေၿမာက္ပါ ။
(၄) ၿမတ္ေသာအလွဴကုိခံေတာ္မူထုိက္ေသာအားၿဖင္႔ ကိုးကြယ္ၿခင္းဟာ သရဏဂုံေၿမာက္ပါတယ္။

ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ အေၾကာင္း အက်ိဳး(၁၁)ပါး

၁။ အ၀ိဇၨာပစၥယာ သခၤ ါရာ - မသိမႈေၾကာင့္ ျပဳျပင္စီမံမႈ ျဖစ္ရျခင္း။
၂။ သခၤ ါရပစၥယာ ၀ိညာဏံ - ျပဳျပင္ စီမံမႈေၾကာင့္ အမိ၀မ္း၌ ၀ိညာဏ္ တြယ္ရျခင္း။
၃။ ၀ိညာဏပစၥယာ နာမရူပံ - ၀ိညာဏ္တြယ္ျခင္းေၾကာင့္ နာရုပ္ သတၱ၀ါ ျဖစ္ေပၚျခင္း။
၄။ နာမရူပပစၥယာ သဠာယတနံ - နာမ္ရုပ္သတၱ၀ါ ျဖစ္ေပၚျခင္းေၾကာင့္ ဒြါရေျခာက္ေပါက္ ျဖစ္ေပၚျခင္း။
၅။ သဠာယတနပစၥယာ ဖေႆာ - ဒြါရေျခာက္ေပါက္ ျဖစ္ေပၚျခင္းေၾကာင့္ အာရံုကို ထိခိုက္မိျခင္း။
၆။ ဖႆပစၥယာ ေ၀ဒနာ - အာရံုထိခိုက္ျခင္းေၾကာင့္ ေကာင္း၊ မေကာင္း ခံစားျခင္း။
၇။ ေ၀ဒနာပစၥယာ တဏွာ - ေကာင္း၊ မေကာင္း ခံစားျခင္းေၾကာင့္ ခံစားလိုစိတ္ ျဖစ္ေပၚျခင္း။
၈။ တဏွာပစၥယာ ဥပါဒါနံ - ခံစားလိုေသာ စိတ္ေၾကာင့္ စြဲစြဲလမ္းလမ္း ျဖစ္ရျခင္း။
၉။ ဥပါဒါနပစၥေယာ ဘေ၀ါ - စြဲစြဲလမ္းလမ္း ျဖစ္ရျခင္းေၾကာင့္ ဘ၀ကို ဆုေတာင္းျခင္း။
၁၀။ ဘ၀ပစၥယာ ဇာတိ - ဘ၀ကို ဆုေတာင္းေသာေၾကာင့္ အမိ၀မ္း၌ ပဋိသေႏၶ ေနရျခင္း။
၁၁။ ဇာတိပစၥယာ ဇရာမရဏံ - ပဋိသေႏၶ ေနရျခင္းေၾကာင့္ အိုနာေသ ျဖစ္ရျခင္း။
(မွတ္ခ်က္) အရွင္ညာဏဒီပ(ဓမၼရတနာ)မွကူးယူထားပါသည္။

မိတ္ ေဆြ

မိတ္ေဆြ ...
ေနဘယ္အခ်ိန္၀င္လဲသိလား ?
ညေနေစာင္းရင ္၀င္တယ္
ေသခ်ာေျပာရ ရင္ေပါ.
ေနဟာစထြက္ လာ ကတည္း က ...
၀င္ဖို.ထြက္လာတာပါ ။

မိတ္ေဆြ ...
လူေကာဘယ္အခ်ိန္ ေသမလဲ ?
အသက္ျကီးလာတာနဲ. အမွ်
ေသဖို.နီးကပ္လာျပီေလ ။
ေသခ်ာတဲ.ေနာက္အေျဖက
လူရယ္လို. စေမြးလာကတည္းက
ေသဖို.ေမြးဖြား လာတာပါပဲ ။

ဗုဒၶျမတ္စြာ မိန္.ျကားသည္မွာ
ဘံု ( ၃၁ ) ဘံု၀ယ္
လူ.ျပည္ လူဘံု က အေကာင္းဆံုး ပဲတဲ. ၊
လူ.ဘံု နဲ. ႏွိဳင္းလွ်င္
နတ္ဘံုက သုခစည္းစိမ္ခံစားရမွု ပိုသာပါတယ္ ။

ကိေလသာမီး (၁၀)ပါး

၁။ ေလာဘ = လိုခ်င္မႈ႕မီး။
၂။ ေဒါသ = စိတ္ဆိုးမႈ႕မီး။
၃။ ေမာဟ = မသိ မလိမၼာမႈ႕မီး။
၄။ မာန = မာနၾကီးမႈ႕မီး။
 ၅။ ဒိ႒ိ = အယူမွားမႈ႕မီး။
၆။ ဝိစိကိစၦာ= ဘုရား တရား သံဃာ ကံ-ကံ၏ အက်ိဳးမ်ား၌ ယံုမွားမႈ႕မီး။
၇။ ထိန = အိပ္ခ်င္အားၾကီး ထိုင္းမႈိင္းမႈ႕မီး။
၈။ ဥဒၶစၥ = ပ်ံ႕လြင့္မႈ႕ မတည္ၾကည္မႈ႕မီး။
၉။ အဟိရိက= အကုသိုလ္ ဒုစရိုက္မွ မရွက္မႈ႕မီး။
၁၀။ အေနာတၱပၸ= ဒုစရိုက္မွ မေၾကာက္မႈ႕မီး။
ဤကိေလသာ ဆယ္ပါး မီးပူၾကီး မ်ားသည္ ငါတို႔ ပုထုဇဥ္ မ်ား၏ သႏၱာန္၌ ေလာင္မွန္း မသိ ေလာင္ ကြ်မ္းလ်က္ ရွိရာ တစ္ခါ တစ္ခါ သိသိ သာသာ အျပင္း အထန္ ေလာင္ကြ်မ္း ကာမွ “ ဪ တယ္ပူတဲ့ မီးပါတကား” ဟု အထင္ အရွား သိၾကရ ေလသည္။

ဆရာေတာ္ ဘုရားၾကီး အရွင္ ဇနကာဘိဝံသ (ရတနာ့ ဂုဏ္ရည္ စာအုပ္မွ)

သီလ

( သီလ စင္ၾကယ္ျခင္း၏ ေကာင္းက်ိဳး)
သီလေခၚဆို၊ ကိုယ္က်င့္တရား၊ စင္ၾကယ္ျငားမူ
စီးပြားတိုးလ်က္၊ နာမည္တက္၍၊
ရြ႔ံရွက္ေၾကာက္ကင္း၊ ပဲြလယ္ခ်ဥ္း၏။
ေသျခင္းဆိုက္လတ္၊ သတိကပ္လ်က္၊
ေရာက္ရနတ္ဝယ္၊ ဤငါးသြယ္၊
ရဖြယ္ေကာင္းက်ိဳးတည္း။